Hidroselli çocukların aileleri için rehber
Hidrosel nedir?
Hidrosel, testisi saran iç ve dış zarların arasında ağrısız sıvı toplanmasıdır. Testisler normalde anne karnında iken, bebeğin karnının içinde oluşur ve daha sonra doğumdan önce yumurta kesesine (skrotum) inerler. Bu iniş sırasında periton denen karın zarını da beraberinde sürüklerler. Aradaki bu bağlantı çoğu zaman doğumdan önce kapanır ve bu zarlar testislerin etrafını saran kapalı zarlar halini alırlar. Bu bağlantının bir şekilde açık kalması veya sıvının bu zarlarca üretiminin devam etmesi ile hidrosel oluşur.
Periton boşluğu ile ilişkili (kominikan) ya da ilişkisiz (kominikan olmayan, basit) olmak üzere iki tipi vardır. Kominikan olduğunda, bebek yatarken şişlik azalır ama tamamen kaybolmaz, ayakta durduğu zaman karın içi sıvısının hidrosel kesesine dolmasıyla şişlik artar. Kominikan olmayan tipinde ise karın zarı ile herhangi bir ilişkisi yoktur. Bu tip genellikle daha ileri yaşlarda oluşur. Sağda daha çok görülmekle birlikte sıklıkla çift taraflıdır. Birçok çocukta kasık fıtığı (inguinal herni) ile birlikte bulunur.
Belirtileri nelerdir?
Sıklıkla bebek doğduğunda fark edilir. Aile veya bebeği ilk muayene eden doktor her iki torbada veya tek tarafta büyük, gergin ve parlak bir şişlik görür. Bu durum genellikle aileler tarafından bir yumurtası diğerinden daha büyük veya daha küçük diye ifade edilir.
Cerrahi gereklilikleri nelerdir?
Çocuklarda hidrosel ağrı yapmaz ve hidroselin yumurtaya zararı yoktur. Bu nedenle doğumdan sonra belirli aralıklarla takip etmek gerekir. Peritonla ilişkisiz hidrosellerin çoğu ilk 2 yıl içerisinde sıvısının emilmesi ile kendiliğinden düzelir. Bu nedenle bu süreden önce ameliyat edilmemelidir. Kasık fıtığı ile birlikte bulunan hidroseller ve boyutu gittikçe artan dev hidroseller beklenmeden ameliyat edilir. Bebekte hidrosel sıvısının aspire edilmesi (bir enjektör yardımı ile sıvının boşaltılması) önerilmez, çünkü iltihap riski vardır.
Ameliyat hazırlığı nasıl yapılmaktadır?
İki yaşını geçmiş çocuklarda hidroselin devam etmesi durumunda hastaya ameliyat günü verilir. Ameliyattan yaklaşık 3-4 gün önce anestezi onayı için gereken kan tahlili, idrar tahlili, biyokimyasal tahliller ile akciğer filmi istenir. Anestezi uzmanı tarafından bu tahliller değerlendirilip herhangi bir sakınca görülmez ise ameliyat saatinden en az 6 saat önce çocuğun ağızdan bir şey yiyip içmesi kesilir.
Cerrahi işlem nasıl yapılır?
Ameliyat öncesi ve sonrasında oluşabilecek enfeksiyonları önlemek amacıyla enfeksiyondan koruyucu antibiyotik tedavisi verilir. Ameliyat genel anestezi altında yapılır. Kasık bölgesinden yaklaşık 2-3 cm lik bir kesi ile hidrosel kesesine müdahale edilir ve hidrosel kesesi çıkartılır. Beraberinde kasık fıtığı olması durumunda fıtık onarımı da aynı zamanda yapılır. Hidrosel ameliyattan sonra genel olarak tekrarlamaz. Cerrahi başarı oranı % 99’ lar seviyesindedir.
Ameliyat sonrası erken ve geç dönemde çocuklar nasıl takip edilir?
Ameliyat sonrası çocuğun barsak sesleri başlayana kadar veya gaz çıkarana kadar (yaklaşık 4-6 saat) ağızdan bir şey başlanmaz. Bu süre zarfında damardan sıvı desteği yapılır. Aynı gün akşam veya ertesi sabah taburcu edilir. Taburcu olduktan sonra 1 hafta boyunca günlük pansumanı yapılır ve reçete edilen antibiyotik ve ağrı kesiciler kullanılır. Dikişler kendiliğinden 10 gün içinde eriyip düşer veya erimeyen dikiş kullanılmış ise ameliyattan bir hafta sonra dikişleri aldırmak gerekir. Bir hafta boyunca banyo önerilmez.
Çocuk ameliyattan 1 hafta sonra ve 1 ay sonra kontrol edilir. Yara yerinde şişlik, kızarıklık, ateş yüksekliği, genel durum bozukluğu gibi durumlarda doktora başvurmak gerekir.
Komplikasyonları nelerdir?
Ameliyat esnasında ve sonrasında anesteziye bağlı alerjik, kalp ve akciğerlerle ilgili sıkıntılar çok az bir oranda da olsa meydana gelebilir. Ameliyat sonrasında yara yeri ile ilgili komplikasyonlar (yara yerinin açılması, enfeksiyonu), ameliyat sonrası testis torbası içine kanamaya bağlı tekrar ameliyat gereksinimi çok düşük oranda da olsa gelişebilir.